Quân đội Đức Quốc xã

Quân Đức lập kế hoạch đánh chiếm khu vực Brest và pháo đài Brest, vốn nằm trên đường hành tiến của Cụm Tập đoàn quân Trung tâm trong những giờ đấu tiên của Chiến dịch Barbarossa. Pháo đài và thành phố Brest án ngữ con đường băng qua sông Tây Bug cũng như tuyến đường bộ và đường sắt Warsaw–Moskva. Ngoài ý nghĩa đánh chiếm một căn cứ quân sự tiền tiêu (cho dù không thật sự quan trọng), việc hạ pháo đài Brest còn có một ý nghĩa tâm lý để động viên tinh thần của quân đội Đức Quốc xã. Chiến thuật cơ bản của quân đội Đức là sử dụng tối đa yếu tố bất ngờ và ưu thế tuyệt đối về binh lực, vũ khí, phương tiện, xe tăng, pháo binh và không quân để đánh chiếm pháo đài ngay trong ngày đầu tiên của cuộc chiến. Biện pháp tác chiến thông dụng là dùng hỏa lực pháo, bom với mật độ cao ngay từ giờ đầu, phá hủy các công trình phòng thủ, làm tan rã tinh thần quân đồn trú của đối phương; sau đó dùng bộ binh để giải quyết nốt "phần còn lại" của nhiệm vụ.[7]

Quân đội Liên Xô

Do tính bất ngờ tuyệt đối của cuộc tấn công từ phía quân Đức, quân đội Liên Xô trong pháo đài không hề có một kế hoạch phòng thủ từ đầu. Chỉ đến ngày thứ ba của cuộc chiến đấu (ngày 24 tháng 6), họ mới có được một ý đồ phòng thủ khái lược thông qua bản "Mệnh lệnh số 1" do Ban chỉ huy đội quân hợp nhất của pháo đài công bố. Tuy nhiên, do không có những tin tức chính xác về tình hình mặt trận, tình hình quân đội Liên Xô và quân đội Đức nên bản mệnh lệnh này chứa đựng quá nhiều yếu tố cảm tính, nó giống một lời kêu gọi hơn là một kế hoạch tác chiến. Cũng chỉ đến ngày 24 tháng 6, các sĩ quan chỉ huy có mặt tại pháo đài mới lập được danh sách các chiến sĩ và phiên chế thành các trung đội chiến đấu và danh sách đó còn tiếp tục dài ra do ngày càng có nhiều quân nhân lạc ngũ đến nhập vào đội quân hợp nhất.[8]